Omschrijving
Onze bijdrage aan de inschrijving voor de Houtarchitectuurprijs 2012 is het door ons ontworpen en gebouwde pijporgel in de Adullamkerk aan de Ds. Fransenlaan 6, 3772 TX Barneveld.
Het betreft een geheel nieuw door ons ontworpen en vervaardigd akoestisch pijporgel, in een nieuw gebouwde kerk. In de ontwerpfase van de kerk zijn wij door de opdrachtgever gevraagd deel te nemen in het vormgevingsaspect van de kerkzaal. Dit om enerzijds optimale akoestiche omstandigheden te creëren en anderzijds een “natuurlijke” eenheid te smeden in de architectuur van de kerkzaal en het orgel.
Wij ontwerpen onze instrumenten zelf. In goede samenspraak met alle betrokkenen is een ontwerp ontstaan dat aansluit op de ontwerpprincipes van de kerkzaal, maar toch volledig recht doet aan de eigenheid van dit muziekinstrument. Ook de kleurstelling is op dezelfde wijze ontstaan. De visuele uitwerking is dat het instrument, hoewel zeer aandachttrekkend, er toch gewoon heel vanzelfsprekend staat.

Houttoepassingen
Het orgelmeubel is geheel van hout (eiken, lariks, grenen, vuren). Van de binnenconstructies en niet-klinkende orgeldelen is ± 90% van hout (eiken, grenen, ebben, hechthout en mdf), van de klinkende onderdelen is ± 20% volumieke massa van hout (vuren en eiken).

Motivatie
Al eeuwenlang is hout het basismateriaal in de klassieke pijporgelbouw. Een pijporgel is een akoestisch instrument. Dit betekent dat de toegepaste materialen en hun bewerking, de constructies en de vormgevingsprincipes bepalend zijn voor de uiteindelijke klankkwaliteit van het geheel.
In al de eeuwen dat er orgels zijn gemaakt werden veelal de vormgevingsprincipes van het moment toegepast. Hierin gingen de gevoelswaarden van de klank en het visuele aanzien veelal hand in hand. Zo zijn er b.v. gotische orgels, barokorgels, romantische orgels. Dit spoor is de laatste 50 à 60 jaar veelal verlaten ten gunste van de z.g. “historiserende orgelbouw”. De overtuiging dat voor een zekere klankkwaliteit een bepaalde klassieke vorm ook voor het uiterlijk noodzakelijk is, is dan gemeengoed geworden. Naar onze mening is dat een niet noodzakelijk, zelf opgelegd juk geworden. Wij pogen aan dat juk te ontsnappen door de essentiële aspecten van de orgelkast als klankkast in nieuwe hedendaagse vormen te vangen. Inspirerende vormen die aansluiten bij de basisvormgeving van de omgevende kerkzaal, die de essentie van de klank visualiseert en weer spiegeling geven aan de inwendige opbouw.
De plattegrond van het Barneveldse orgel is gebaseerd op het pentagram, evenals de kerkzaal. De vele stalen spanten onder het dak komen terug in de kaststijlen, die vervolgens uitwaaieren tot grote klankkaatsers. De tinnen pijpen staan uiteraard rechtop, anders storten ze in. Het tegenwicht voor de vele verticale lijnen vormen de horizontaal geplaatste “stokken”, die vanaf de pijpvoeten achter de zichtbare “frontpijpen” langs zijn geplaatst tot boven aan de kas. De plattegrond, gebaseerd op het pentagram, is met zijn snijlijnen geplaatst in hoeken van 13,5° of een veelvoud daarvan. Zo staan de buitenwanden uiteindelijk zuiver haaks op het middenfrontdeel. Het “hoofdwerk” met de krachtigste klanken staat in de vlakke pijpvelden en de twee middelste laagstaande uitkragende torens. Dit wordt geflankeerd door de twee grote bastorens met de lage tonen. Het “bovenwerk” staat in een aparte binnenkast en wordt gevisualiseerd door de hoog geplaatste middentoren. Het meest mooi en rijk bewerkt is de “werkplek” van de organist. Rijkelijk is hier ebbenhout en mammoetivoor toegepast. Het moet een inspirerende werkplek zijn. De kast is aan de voorzijde van eiken gemaakt, evenals de binnen-orgeldelen, de achterzijde en het binnenwerk voor het constructieve deel van grenen, de overige delen van de achterwand, het dak en de klankkaatsers van vuren. De houtsoorten zijn zorgvuldig gekozen op hun specifieke eigenschappen en hun akoestisch vermogen. Het eiken en vuren wordt daartoe als stamhout ingekocht. Het vuren, z.g. Resonanzholz, is in eigen beheer uitgezocht in het Roemeense Karpatengebied. Vervolgens worden deze stammen op dikte kwartiers gezaagd en op natuurlijke wijze gedroogd. Al het materiaal wordt zowel met moderne alsook door middel van klassieke methoden, bewerkt en geconstrueerd. De rode kleuren van de kas vallen in het kleurenspectrum van de kerkzaal. De tinnen pijpen zijn glanzend gepolijst en als verbindend en tegendraads element zijn de ronde stokken in het front met 24-karaats bladgoud verguld. Zo is een feest gecreëerd voor generaties van toeschouwers, de hoorders en de bespelers.

Korte omschrijving activiteiten inschrijver
Advies, ontwerp, bouw, verbouw, reconstructie, restauratie en onderhoud van pijporgels in de breedste zin des woords.

Website: www.menseruiterorgelmakers.nl