Omschrijving
Het ontwerp voor de Christelijke Agrarische hogeschool te Dronten is gebaseerd op een bijzonder energetisch en architectonisch concept. Door het gebouw in zijn geheel in een 16 meter hoge glazen kas te plaatsen, past het gebouw niet alleen bij het type onderwijs, maar worden er ook grote winsten geboekt ten aanzien van energieverbruik en exploitatiekosten. Daarnaast levert de ruimte tussen het feitelijke onderwijsgebouw en de kasruimte extra gebruiksruimte op die anders nooit in het programma zou zijn opgenomen.

Het onderwijsprogramma is in twee compacte gebouwen georganiseerd die vrij in de kasruimte staan en op de begane grond verbonden zijn. Twee grote tribunetrappen aan weerszijden van de kas leiden naar het binnenplein op de eerste verdieping. In de beide gebouwen bevinden zich lokalen en kantoorruimtes voor de docenten, op de trappen en het plein is volop ruimte om elkaar te ontmoeten. Hier is plek voor een meer informele vorm van onderwijs, waarbij kennisoverdracht plaatsvindt door spontane ontmoetingen.

In de ruimte tussen de kas en de twee bouwdelen heerst een zogenaamd ‘tussenklimaat’. Dit wordt door middel van een innovatief klimaatbeheersingssysteem gereguleerd. De ruimte fungeert als een groot toevoerkanaal voor ventilatielucht, waardoor geconditioneerde buitenlucht op natuurlijke wijze toegevoerd wordt. Door de toepassing van zonwerende doeken uit de tuinbouwsector en zeefdrukken op een deel van de glasgevel wordt de noodzaak tot actieve koeling beperkt. Daarnaast wordt het regenwater opgevangen en gebruikt voor onder andere het doorspoelen van toiletten en het schoonmaken van het gebouw.

Het gehele gebouw is binnen de standaard budgetten voor hogescholen gerealiseerd. Voor de Christelijke Agrarische Hogeschool is op deze manier een unieke duurzaamheidprestatie gerealiseerd (EPC-waarde van 0,52 is bijzonder laag) zonder meerkosten, zowel op het gebied van energie, bouwmaterialen en reststoffen als op het gebied van leefklimaat.

Houttoepassingen
In het ontwerp voor de Christelijke Agrarische Hogeschool in Dronten zijn de onderwijsgebouwen en tribunetrappen uitgevoerd als betonskelet met een gevelafwerking van houten delen, in verschillende dikte, hoogte, breedte en houtsoorten. Achter het latwerk zit isolatiemateriaal en doek voor de akoestiek, zodat het geluid in de kas wordt gedempt.

Voor de gevelbekleding zijn drie soorten hout met FSC keurmerk gebruikt: Essen, Merbau en Cambara. De sortering van de houtsoorten bestaat uit 70% Essen, 20% Merbau en 10% Cambara. De horizontale delen hebben verschillende afmetingen en zijn afgewerkt met een semi-transparante lak. De kleurtinten van deze houtsoorten komen door de toepassing van de semi-transparante lak bij elkaar.

Motivatie

Kwaliteit ontwerp
De toepassing van de houten geveldelen op de onderwijsgebouwen was in het bijzonder goed mogelijk door de aanwezigheid van de glazen kas, die bescherming biedt tegen regen en wind, waardoor de houten delen in het Nederlandse klimaat mooi van kwaliteit blijven.

Door de verschillende afmetingen en dikten van de delen en door het afwisselend gebruik van de houtsoorten ontstaat er een levendig beeld met reliëf. De ramen zijn kozijnloos opgenomen in de gevel. De gevarieerde, strakke gevelafwerking zorgt voor een warme en huiselijke uitstraling, passend bij de sfeer van de binnenruimte.

Bijdrage aan imago hout
De kwaliteit van de tussenruimte wordt bepaald door de kwaliteit van het hout. Het is een prettige, natuurlijke ruimte met goed beschermd hout, waardoor het veel langer mooi zal blijven. Dit draagt bij aan een positief beeld van het gebruik van hout als duurzaam gevel- en constructiemateriaal.

Natuurlijke habitat
Een deel van de houten gevels zal worden begroeid met planten, die binnen de kasruimte een natuurlijk habitat hebben en tevens een grote bijdrage leveren aan de luchtkwaliteit in de kas. Het hout is gecombineerd met frisse kleuren en printen op de wanden die verwijzen naar het type onderwijs en extra warmte geven aan het gebouw. De gekozen materialen zijn onderhoudsarm en praktisch in het gebruik.

Vernieuwende aspecten en andere bijdragen aan de houtarchitectuur
Buitengevel binnen
Met het idee van de toepassing van de kas is buiten de standaard kaders gedacht. Door de tussenruimte die is ontstaan konden de voordelen van hout ten volle worden benut en de nadelen worden uitgesloten. Vernieuwend is dat deze combinatie nog niet eerder is toegepast in de Nederlandse scholenbouw-architectuur.

In tegenstelling tot veel andere houten gebouwen hoefden de houten gevels bij de CAH Dronten niet zodanig behandeld en gedetailleerd te worden dat ze in een buitensituatie zouden volstaan, simpelweg omdat er geen sprake is van een echte buitensituatie.
In deze ‘binnensituatie’ is veel minder isolatie vereist en dat maakt de constructie vele malen lichter dan in een omgeving waar weersinvloeden volop hun uitwerking hebben. Dat is aantoonbaar onderhoudsarm en duurzaam. Ook leverde de opbouw en de uitvoering van de gevels met diverse houtsoorten en diktes een positieve bijdrage aan de akoestiek in de tussenruimte.

Duurzaamheidsbijdrage
Het tussenklimaat in de kas bood grote voordelen voor de detaillering van de gevels en het onderhoud. De ramen konden kozijnloos worden opgenomen in de houten gevels, die weer aan een zelfdragend massief houten skeletbouw wandsysteem zijn opgehangen. Dat bespaart niet alleen geld, maar ook veel materiaal.

Door de bescherming van de kas is de houtengevel onderhoudsvrij en constructief veel lichter uit te voeren, met vijf in plaats van vijftien centimeter dikke isolatie. De exploitatiekosten van de gevel (onderhoud) liggen dan ook aanzienlijk lager.

Korte omschrijving activiteiten inschrijver
BDG Architecten Ingenieurs ontwerpt op het snijvlak van architectuur, stedenbouw en landschap. Juist op het raakvlak van disciplines zijn de meest inventieve oplossingen te vinden. We hanteren een onderzoekende ontwerpbenadering en streven naar innovatieve, duurzame en creatieve antwoorden op de gestelde opgaven.

Website: www.bdgarchitecten.nl